Kaçakçılık suçu özel bir şekilde 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kaçakçılık suçları ile ilgili değerlendirme yapılırken Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu özel kanun niteliğinde değerlendirilerek, 5237 sayılı TCK’nın genel hükümleri ile birlikte hukuki işlemler icra edilmektedir.

Kaçakçılık suçu,çeşitlilik arz etmekte iken en çok bir eşyanın yurda giriş ve çıkışı esnasında gümrük işlemlerine tabi tutulmadan ülkeye sokulması veya çıkarılması şeklinde gümrük kaçakçılığı olarak karşımıza çıkmaktadır.Uygulamada  ise daha fazla ithalat kaçakçılığı görülmektedir.İthalat kaçakçılığı,bir eşyanın gümrük işlemlerine tabi tutulmadan yurda sokulmasıdır.İthalat kaçakçılığı da icra edilen fiile göre kendi içerisinde seçenek hareketli bir suçtur.Bu yazımızda kaçakçılık suçunun uygulamada en çok görülen türlerini ele alacağız.

1-Eşyayı Gümrük İşlemlerine Tabi Tutmaksızın İthal Etme Suçu (m.3/1): Bu suç tipi 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3/1.maddesinde düzenlenmiştir.Eşyanın,mevzuatın gereklerini yerine getirmeden ve gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye sokulması halinde bu suç tipi oluşmaktadır. Suçun temel şekli olan basit ithalat kaçakçılığı suçu, failin gümrük işlemlerine tabi tutulmayan eşyayı gümrük kapılarından Türkiye’ye sokmasıdır.Öte yandan bu suçun oluşabilmesi için eşyanın ithali yasak olan eşyalardan olması gerekmektedir.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir:Eşyayı, gümrük işlemlerine tâbi tutmaksızın Türkiye’ye ithal eden kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Eşyanın, belirlenen gümrük kapıları dışından Türkiye’ye ithal edilmesi halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır.

2-Aldatıcı İşlem ve Davranışlarla Eşyayı İthal Etme Suçu (m.3/2): Sahte evrak kullanarak ya da başka aldatıcı bir fiil icra ederek eşyanın yurda sokulması halinde bu suç tipi oluşmaktadır.Neticede bu aldatıcı fiiller ile gümrük vergisinin kısmen veya tamamen ödenmesinin önüne geçilmektedir.Bu durumda da kamu zararı oluşmaktadır.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir: Eşyayı, sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin, Türkiye’ye ithal eden kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

3-Transit Rejimine Tabi Eşyayı Gümrük Bölgesine Bırakma Suçu (m.3/3): 

Gümrük Kanunu m.84/1’e göre transit rejimi, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş veya ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki bir noktadan diğerine taşınmasına uygulanır.

Transit rejime göre taşınan bir eşya gümrük bölgesine bırakıldığında ise bu fiilden sonra eşya transit rejimden çıkarak serbest dolaşıma girmiş olur.Eşyanın bu şekilde gümrük bölgesine bırakılması bu uçun oluşması için yeterlidir.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir: Transit rejimi çerçevesinde taşınan serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, rejim hükümlerine aykırı olarak gümrük bölgesinde bırakan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

4-Belli Bir Amaç İçin Getirilen Eşyayı Yurtdışına Çıkarmış Gibi İşlem Yapma Suçu (m.3/4): Bu suç tipinde eşya sahte bir evrak ile yurt dışına çıkarılmış gibi işlem yapılmaktadır.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir: Belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici ithalat ve dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı, sahte belge ile yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

5-İthalat Kaçakçılığı Konusu Eşyayı Bilerek Yurtiçinde Satma, Satışa Arz Etme, Satın Alma, Taşıma veya Saklama Suçu (m.3/5): Bu suç tipine konu filler,kaçakçılık suçu tamamlandıktan sonra yurtiçinde işlenen fiillerdir.Bu suç tipinin oluşması için failin kaçakçılık suçunu doğuran bir fiili icra etmemesi ya da icrasına iştirak etmemesi gerekmektedir.Yani kaçakçılık suçu tamamlanmış olması gerekmektedir.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir: Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3.maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarında  tanımlanan fiillerin işlenmesine iştirak etmeksizin, bunların konusunu oluşturan eşyayı, bu özelliğini bilerek ve ticarî amaçla satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır

6-Eşyayı İthal Amacına Aykırı Kullanma, Satma, Satışa Arz Etme, Kabul Etme veya Devretme Suçu (m.3/6): Bu suç tipinin oluşabilmesi için eşyanın belli bir işte kullanılma amacıyla ithaline izin verilmesi ya da vergiden muaf tutularak ithal edilmiş olması gerekmektedir.Bu eşyanın amacına aykırı bir şekilde kullanılması halinde bu suç meydana gelmektedir.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir:Özel kanunları gereğince gümrük vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ithal edilen eşyayı, ithal amacı dışında başka bir kullanıma tahsis eden, satan veya devreden ya da bu özelliğini bilerek satın alan veya kabul eden kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır

7-İthali Yasak Eşyayı İthal Etme, Satma, Taşıma, Satın Alma veya Saklama Suçu (m.3/7): İthali yasak eşya,mevzuat gereğince ülkeye sokulması yasaklanmış eşyadır.Ancak bu suçun oluşması için eşyanın ithalinin kanun ile yasaklanmış olması gerekmektedir.Yoksa başkaca genel düzenleyici bir işlemle ithali yasaklanan eşyalarda bu suç tipi oluşmaz.Suçun oluşması için failin ithali yasak olan eşyayı ithal etmesi,satması,taşıması,satın alması veya saklaması fiillerinden birini icra etmelidir.

Bu fiilin yaptırımı ise şu şekilde düzenlenmiştir:İthali kanun gereği yasak olan eşyayı ithal eden kişi, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren suç oluşturmadığı takdirde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. İthali yasak eşyayı, bu özelliğini bilerek satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi, aynı ceza ile cezalandırılır.

KAÇAKÇILIK SUÇLARINA TEŞEBBÜS DURUMUNDA UYGULAMA NASIL OLUR?

Teşebbüs,failin icra hareketlerine başlamasına rağmen elinde olmayan nedenlerle suçun icra hareketlerini tamamlayamamasıdır.Burada failin eylemlerini elinde olmayan nedenlerle tamamlayamamsı gerekmektedir.Yoksa iradi olarak eylemlerine son vermesi durumunda gönüllü vazgeçmeden söz edilecektir.

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda teşebbüs eyleminde neticenin ne olacağı özellikle düzenlenmiştir.

Kaçakçılık suçuna teşebbüs eden fail,sanki suç tamamlanmış gibi cezalandırılır.(5607 sayılı Kanun m.3/18)

Yani kanun koyucu kaçakçılık suçlarında teşebbüs ile suçun tamamlanması arasında bir ayrıma gitmemiş,teşebbüs aşamasında kalan suça da tamamlanmış gibi yaptırım uygulanmasını öngörmüştür.

KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA ETKİN PİŞMANLIK NASIL UYGULANIR?

Etkin pişmanlık,failin icra ettiği eylem nedeniyle pişman olması ve suç nedeniyle ortaya çıkan zararı gidermesi durumunda kendisine indirim yapılmasını öngören bir düzenlemedir.

Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3 üncü maddesinde tanımlanan suçlardan veya kabahatlerden birine iştirak etmiş olan kişi; resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, fiili, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin, faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmaz. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek ceza üçte iki oranında indirilir.

Yine Yasa’nın yedinci fıkrası hariç, 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek;

• Soruşturma evresi sona erinceye kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı kadar parayı Devlet Hazinesine ödediği takdirde, hakkında, bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza yarı oranında indirilir.  
• Kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödediği takdirde, hakkında bu Kanunda tanımlanan kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza üçte bir oranında, indirilir.

Etkin pişmanlık hükümleri, mükerrirler hakkında veya suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde uygulanmaz.

KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA CEZAYI ARTTIRAN veya İNDİREN HALLER NELERDİR?

Kaçakçılık suçunun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat artırılır.

Kaçakçılık suçunun iştirak iradesi ile üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Suçun tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde veya yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

Kaçakçılık suçlarının, kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek, araştırmak ve soruşturmakla görevli kişiler tarafından veya meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

 Kaçakçılık fiillerinin belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi halinde, ayrıca bu suçtan dolayı da cezaya hükmolunur.

Kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek ve araştırmakla görevli olup da bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesine kasten göz yuman kişi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.

Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın, Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, verilecek hapis cezası on yıldan az olamaz.

Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın değerinin fahiş olması hâlinde, verilecek cezalar yarısından bir katına kadar artırılır. Eşyanın değerinin hafif olması hâlinde verilecek cezalar yarısına kadar, pek hafif olması hâlinde ise üçte birine kadar indirilir.

KAÇAKÇILIK SUÇUNDA MÜSADERE HÜKÜMLERİ UYGULANIR MI?

Müsadere,işlenen suç nedeniyle elde edilen kazancın veya suçta kullanılan eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmedir.

Kaçakçılık suçları  ilgili olarak 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin hükümleri uygulanır. Ancak kaçak eşya taşımasında bilerek kullanılan veya kullanılmaya teşebbüs edilen her türlü taşıma aracının müsadere edilebilmesi için aşağıdaki koşullardan birinin gerçekleşmesi gerekir:

a) Kaçak eşyanın, suçun işlenmesini kolaylaştıracak veya fiilin ortaya çıkmasını engelleyecek şekilde özel olarak hazırlanmış gizli tertibat içerisinde saklanmış veya taşınmış olması.

b) Kaçak eşyanın, taşıma aracı yüküne göre miktar veya hacim bakımından tamamını veya ağırlıklı bölümünü oluşturması veya naklinin, bu aracın kullanılmasını gerekli kılması.

c) Taşıma aracındaki kaçak eşyanın, Türkiye’ye girmesi veya Türkiye’den çıkması yasak veya toplum veya çevre sağlığı açısından zararlı maddelerden olması.

Etkin pişmanlık nedeniyle fail hakkında cezaya hükmolunmaması veya kamu davasının düşmesine karar verilmesi, sadece suç konusu eşya ile ilgili olarak müsadere hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez.

Akaryakıt kaçakçılığı suçunda kullanılan aracın müsadere edilebilmesi için suça konu nakil aracının niteliği ve kaçak petrolün hacim ve miktar itibari ile aracın taşıma kapasitesinin ağırlıklı bölümünü oluşturup oluşturmadığı, nakil aracında gizli bölme ya da tertibatın yer alıp almadığı, ayrıca davaya konu eşya ve nakil aracının değerleri göz önüne alınmalıdır. Nakil aracının müsaderesinin işlenen suça göre daha ağır neticelere neden olacağı ve bu sebeple 5237 Sayılı TCK’nın 54/3. maddesi uyarınca hakkaniyete aykırılık söz konusu olacaksa müsadere kararı verilemez.

KAÇAKÇILIK SUÇLARINDA TEKERRÜR HÜKÜMLERİ UYGULANIR MI?

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda düzenlenen kabahatler dolayısıyla verilen idarî para cezasına ilişkin karar kesinleştikten sonra tekrar kabahat işlenmesi halinde tekerrür hükümleri uygulanır. Tekerrür halinde, idarî para cezası yarı oranında artırılır.

 İdarî para cezasının tamamen yerine getirilmesinden itibaren üç yıl geçtikten sonra işlenen kabahat açısından, önceki kabahat, tekerrüre esas teşkil etmez.

KAÇAKÇILIK SUÇLARI ŞİKAYETE TABİ MİDİR?SUÇTA ZAMANAŞIMI VAR MIDIR?GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR?

Kaçakçılık suçları şikayete tabi suçlardan değildir.Bu sebeple soruşturulması re’sen yapılır.Savcılık tarafından suç öğrenildiğinde kendiliğinden soruşturma başlatılır.

Dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.Suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl geçtiği takdirde zamanaşımı dolacağından işlem yapılamayacaktır.

Kaçakçılık suçları ile ilgili yapılacak olan yargılamalarda asliye ceza mahkemeleri görevlidir.