Vatandaşlık, kişiyi devlete bağlayan siyasi ve hukuki bağıdır. Yabancı ise bir devletin ülkesinde bulunan ve o devletin vatandaşlığını iddiaya hakkı olmayan kimsedir. Vatandaşlığın kazanılabilmesi için hukukumuzda genel ve istisnai olmak üzere iki yol bulunmaktadır:

a-)Türk Vatandaşlığının Genel Olarak Kazanılması

Kendi millî kanununa, vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak

Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak.

Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini; Türkiye’de taşınmaz mal edinmek, iş kurmak, yatırım yapmak, ticaret ve iş merkezini Türkiye’ye nakletmek, çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak ve benzeri davranışlarla teyit etmiş olmak veya Türk vatandaşı ile evlenmek, ailece müracaat etmek, daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak veya eğitimini Türkiye’de tamamlamak.

Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.

Toplum içinde birlikte yaşamanın gerektirdiği sorumluluk duygusu ile davranarak iyi ahlak sahibi olduğunu göstermek, davranışları ile çevresine güven vermek, toplumca hoş karşılanmayan ve toplum değerlerine aykırı kötü alışkanlığı bulunmamak.

Toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek

Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak

Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak

b-)İstisnai Olarak Türk Vatandaşlığının Kazanılması

Millî güvenlik ve kamu düzeni açısından herhangi bir tehlike oluşturmamak şartıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

1. a) Türkiye’ye sanayi tesisi temin edilmesini sağlayan ya da ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, bilimsel, teknolojik, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan yabancılar,
2. b) 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca oturum izni alanlar ve Turkuaz Kart sahibi yabancılar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan ya da bağımlı çocukları,
3. c) Vatandaşlığa alınması zaruri görülen yabancılar,
4. d) Göçmen olarak kabul edilen yabancılar (Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip 5543 sayılı İskân Kanunu uyarınca göçmen olarak kabul edilen yabancılardır)

Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri Bakanlıkça reddedilir. İstisnai vatandaşlığa başvurma ve buna istinaden Türk vatandaşlığını kazanma işlemleri İçişleri Bakanlığınca yürütülür.

c-)Mavi Kart

Doğum yoluyla Türk vatandaşı olan fakat daha sonra çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere ve birlikte işlem gören çocuklarına, talep etmeleri durumunda yurt dışında dış temsilciliklerimiz, yurt içinde ise İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerince Mavi Kart düzenlenir. Ancak mavi kart sahibi olan kişilerin askerlik yükümlülüğü olmadığı gibi seçme ve seçilme / kamu görevlerine girme ve araç ya da ev eşyası ithal etme hakları bulunmamaktadır. Söz konusu kişilerin sosyal güvenlikle ilgili kazanılmış hakları varsa saklanmakta ve kanunlardaki hükümlere bağlı olarak kullanılabilmektedir.

d-)Yurt Dışında Boşanmak

Her ülkenin yargı organının verdiği kararlar da o ülkenin egemenlik sahası içerisinde hüküm doğurmaktadır. Buna bağlı olarak yurt dışında, yabancı mahkemelerce verilen boşanma kararları; Türkiye’de kendiliğinden geçerlilik kazanmayacak, hüküm ve sonuç ifade etmeyecektir.  Kural olarak, yabancı mahkeme tarafından boşanma davalarına dair verilen bir kararın, Türkiye’de geçerlilik kazanabilmesi için tanıma, tenfiz davaları açılması gerekmektedir.

Şubat 2018 tarihinde yayımlanan “Yabancı Ülke Adlî Veya İdarî Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik” in uygulamasıyla; yabancı bir mahkemenin veya idari makamın verdiği boşanma kararı, Türkiye’de mahkemelerde tanıma davası açılmasına gerek kalmaksızın, kişilerin aile kütüklerine tescil edilebilecektir. Ancak; tenfiz hükümleri nafaka, velayet vb. içeren kararlar için, yine Türk Mahkemeleri’ne başvurmak gerekecektir.

e-) Tanıma ve Tenfiz

Tanıma davası: yabancı bir ülkede verilen mahkeme kararının kesin hüküm veya kesin delil olarak kabul edilmesini sağlamaya yönelik açılan dava türüdür.Tanıma davası icrası gerekmeyen hükümleri ihtiva eden mahkeme kararları için gereklidir.

Tanıma davasından farklı olarak tenfiz davasında kararda icraî nitelikli hüküm bulunmaktadır. Bu icrai nitelikli hükmün Türkiye’de de geçerli olmasını sağlamak için tenfiz davası açılmalıdır.

Yabancı Mahkemelerce verilen Boşanma, Velayet, Nafaka Yükümlülüğüne ilişkin kararların Tanıma ve Tenfizi için Aile Mahkemesi’nde, Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi’ne dava açılarak görülmekte ve karara bağlanmaktadır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Esas 2010/15094 Karar 2011/4618  15.03.2011  2675 Sa.Ka.37:

Yabancı Mahkeme boşanma ilamının tenfizi talebini muhtevi dilekçeye, yabancı mahkeme İlamının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı ve onanmış tercümesi ile ilamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesinin eklenmesi zorunludur.

f-) Miras

“Türkiye’de bulunan taşınmazlar hakkında Türk hukuku uygulanır “ hükmüyle MÖHUK, Türk mahkemelerine münhasır bir yetki tanımıştır. Verilen bu münhasır yetki nedeniyle mirasçılık belgesi ve veraset ilamının Türkiye’de tanınması mümkün olmayacak mirasçılık işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için bu belgelerin Türkiye’den alınması gerekecektir. Ölüme bağlı tasarruflarla ilgili işlemlerde ise murisin milli hukukunun uygulanacağı Milletlerarası Özel Hukukta belirtilmiştir. Bu işlem için tereke mahkemesi olarak adlandırılan yerdeki mahkeme yetkili olacaktır. Görevli mahkeme ise Sulh Hukuk Mahkemesidir.

g-)Apostil

Apostil, bir ülkede resmi makamlarca düzenlenen resmi belgelerin, başka bir ülkede geçerli sayılması için yapılan onama işlemidir. Belgeyi düzenleyen ülke tarafından söz konusu Resmi evrak üzerine “Apostil Şerhi” verilmek suretiyle, başkaca bir onaya gerek kalmaksızın başka bir ülkede geçerli sayılması amaçlanmaktadır.

h-)Taşınmaz Edinimi

5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 21.madde hükmü uyarınca Türkiye’de bulunan taşınmazlar üzerindeki mülkiyet hakkı ve diğer ayni haklar için Türk hukuku uygulanmaktadır.

Yabancı gerçek kişilerin Türkiye’de taşınmaz edinmeleri, 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 18 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6302 sayılı Kanun ile değişik 35. maddesinde düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemeye göre;

1. a) Kanuni sınırlara uyulmak, uluslararası ikili ilişkiler ve ülke menfaatleri bunu gerektirmek kaydıyla

Cumhurbaşkanınca belirlenen ülke vatandaşları mevzuatta belirtilen şartlar dâhilinde ülkemizden taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilirler.

1. b) Yabancı gerçek kişilerin ülkemizde taşınmaz edinmesinde karşılıklılık şartı kaldırılmıştır.
2. c) Yabancı gerçek kişiler, kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, ülkemizde nitelik bakımından her türlü taşınmaz (konut, işyeri, arsa, tarla) edinebilmektedir.
3. d) Yabancı gerçek kişilerin, satın aldıkları yapısız taşınmazda (arsa, tarla) geliştireceği projeyi iki yıl içinde ilgili Bakanlığın onayına sunma zorunluluğu bulunmaktadır.

I-) İkamet İzni

İkamet izni, Türkiye’de vize süreleri ya da vize muafiyet sürelerinden daha fazla yasal olarak ikamet etmek isteyen yabancıların alması gereken belgedir. Türkiye’de altı çeşit ikamet izni bulunmaktadır:

Kısa Dönem İkamet İzni

Aile İkamet İzni

Öğrenci İkamet İzni

Uzun Dönem İkamet İzni

İnsani İkamet İzni

İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

Tüm ikamet izni çeşitlerinin değişik başvuru şart ve koşulları ile değişik gereklilikleri bulunmaktadır.

Konu ile ilgili en güncel bilgiyi size en yakın İl Göç İdaresi Müdürlüğünden veya goc.gov.tr internet sitesinden edinebilirsiniz.

Şentürk&Dündar Avukatlık Bürosu olarak yabancılar ve vatandaşlık hukuku alanlarında başlıca hizmetlerimiz;

Yabancıların Türkiye’de oturma izin başvurularının yapılması ve takibi

Yabancıların Türk vatandaşlığına geçiş işlemlerinin yapılması ve takibi

Yabancı gerçek kişilere Türkiye’deki miras hukukuna ilişkin danışmanlık hizmetlerinin verilmesi ile haklarının korunması

Yabancıların Türkiye’de çalışma izinlerinin alınması ve uzatılması işlemlerinin takibi ve sonuçlandırılması

Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye’de gayrimenkul alım-satım işlemlerinin takibi ile gayrimenkullerin kiralanmasına ilişkin sözleşmelerin hazırlanması

Yabancıların boşanması ve boşanma kararlarının tanıma ve tenfizi,

Milletlerarası hukuk alanında tüm mevzuatın güncelliğinin takibi ve ihtilafların çözümü.